زاینده رود امسال در حالی جان گرفت که بعد از گذشت تنها یک ماه جریان آب آن کند و ثابت شده است.
به گزارش هرانا به نقل از خبرآنلاین؛ زاینده رود آبان ماه امسال جان گرفت تا جاری شود اما بعد از یک ماه آنچه بیشتر به چشم آمد و به گوش رسید تنها جان گرفتن موقتی بود نه جاری شدن.
سابقه خشک شدن زاینده رود برای ماههای متمادی در سال، به ۶سال قبل میرسید. رودخانهای که از ارتفاعات زردکوه بختیاری و از رشته کوه کوهرنگ سرچشمه میگیرد. خشکسالیاش اما، از ۱۳سال پیش کلید خورد. زمانی که توسعه صنعت، رشد جمعیت، سرانه مصرف آب بیش از حد، الگوی کشت پرمصرف در بخش کشاورزی و تاثیر بهره برداری بیش از حد از منابع آب زیر زمینی آنقدر گلوی زاینده رود را فشرد تا آب خوش از آن پایین نرود. نرفت تا خشک شد.
بعد از این فاجعه که بر زاینده رود رفت چاره اندیشیهایی شد تا زمانی که ذخیره آب در مهر ماه کم شد، رهاسازی از مخزن در فصول پاییز و زمستان کنترل شود و این امکان به وجود بیاید که مخزن برای تابستان بعد آبگیری شود. اما این تعادل سالهای بعد به هم خورد.
این عدم تعادل چنان سایهای بر زاینده رود گستراند که ذخیره مخزن سد در سال ۹۰ به حدی کمتر از سالهای قبل از خود کاهش پیدا کرد و سرنوشت متفاوتی را برای زاینده رود رقم زد. این امر منجر به کاهش ذخیره آب در سال ۹۱هم شد به صورتی که امکان توزیع آب برای کشاورزان شرق اصفهان فراهم نشد و آنها یک سال را بیآب به سر کردند.
تا اینکه به قول مدیر دفتر بهم پیوسته حوضه آبریز زاینده رود: «برنامهای را پیاده کردیم که حداکثر صرفه جویی در توزیع و مصرف آب داشته باشیم. در همه بخشها این اتفاق افتاد تا بتوانیم در پایان سال آبی ۹۲-۹۳ حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب پشت سد زاینده رود ذخیره کنیم.» و اینگونه در ۱۵آبان امسال زاینده رود طعم آب را چشید.
حالا بعد از یک ماه سیراب شدن زاینده رود آنچه بیش از همه نگاه را به سمت این رودخانه میبرد ساکن بودن آب این رودخانه است. این درحالی است که مقصد نهایی زاینده رود تالاب گاوخونی است و توقف آب در قسمتی از شهر و زیر سی و سه پل نقض طبیعت آن است.
مسافران این روزهای اصفهان دیده و شنیدهاند که آب در محدوده رودخانه و بین پلها ساکن مانده است. حتی رنگ آب نیز تغییر کرده. هرچند که بساط قایقهای تفریحی دو نفره و چهارنفره این روزها در زاینده رود دوباره راه افتاده است. اما ظاهرا آب در مقاطعی در رودخانه جریان ندارد؛ قبل از پلهای درون شهر.
مسافران این روزهای اصفهان دیده و شنیدهاند که آب در محدوده رودخانه و بین پلها ساکن مانده است. حتی رنگ آب نیز تغییر کرده. هرچند که بساط قایقهای تفریحی دو نفره و چهارنفره این روزها در زاینده رود دوباره راه افتاده است. اما ظاهرا آب در مقاطعی در رودخانه جریان ندارد؛ قبل از پلهای درون شهر.
برداشتها، بیشتر از جریان رودخانه
حمید ظهرابی، مدیر کل محیط زیست استان اصفهان ثابت ماندن این آب را غیر ممکن میداند و معتقد است برداشتهایی که از این آب شده است، جریان آب را به حداقل رسانده.
او در این باره به خبرآنلاین میگوید: «بخش عمدهای از این آب در شرق اصفهان و توسط کشاورزان استفاده میشود و تا پایین دست از این رودخانه برداشت میشود که همین عوامل ممکن است جریان را به حداقل رسانده باشد. به این معنی که در بعضی مقاطع خاص امکان دارد برداشتها از رودخانه از جریان آن بیشتر باشد. بنابر این همین برداشت هاست که آب زاینده رود را کم و حرکت آن را آهسته میکند.»
ظهرابی در ادامه میگوید: «حتی گاهی ممکن است ساکن بودن زاینده رود ناشی از آبهایی باشد که توسط کشاورزان برگردانده میشود. در این قسمت تا حدود ۷۰-۸۰ کیلومتری شرق اصفهان هم آب داریم اما در بندهای انتهایی رودخانه یعنی در ورزنه این مقدار آب به حداقل میرسد. مجددا به سمت شرق که میرسیم و زهابها رها میشود جریان آهسته میشود.»
مدیر کل محیط زیست اصفهان میگوید: «از ارتفاعات که به سمت پایینتر میرویم به دلیل رسوب گذاری سرعت رودخانه کاهش پیدا میکند که این امری طبیعی است.»
زاینده رود مهمترین رودخانهای است که در مرکز ایران جاری است. از ارتفاعات زرد کوه بختیاری و از رشته کوهی به نام کوهرنگ سرچشمه میگیرد و از مغرب به مشرق تا باتلاق گاوخونی جریان دارد.
ظهرابی اما هرگونه متوقف شدن این رودخانه را انکار میکند و میگوید: «حتی در بازدیدی که از تالاب گاوخونی داشتم کاملا بیانگر جاری بودن این رودخانه بود و بیش از ۲۰ مترمکعب در ثانیه آب در شرق جریان داشت.»
او البته درباره ساکن شدن آب این دلیل را میآورد: «ممکن است در قسمتی از شهر مانند سی و سه پل به دلیل زیبایی شهر شاید جریان آب را کم کرده باشند. و نکته دیگری که مطرح است حفظ سازههای تاریخی است تا آنها هم توان مقاومت داشته باشند. اما از وزارت نیرو تقاضا دارم که این رودخانه به صورت پایدار در جریان باشد.»
در مهر ماه سال ۹۰ حدود ۷۰درصد مخزن زاینده رود خالی بوده است، رهاسازی آب در فصول پاییز و زمستان این سال به بیش از ۴۷۰ میلیون مترمکعب رسید که در ۱۳سال اخیر یک رکورد بوده است. این امر باعث شد در ابتدای سال ۹۱ ذخیره مخزن به حدود ۲۰۰میلیون متر مکعب کاهش یابد که حتی از مقدار ذخیره در مهر ماه ۹۰نیز به میزان ۱۰۰میلیون متر مکعب کمتر بود. این امر منشا بحرانهای متعدد در سال ۹۱ شد که از جمله آن حمله کشاورزان شرق اصفهان به خط انتقال آب به یزد بود.
استاندار اصفهان در اوایل آذر ماه ۹۳ کاهش جریان آب را پیش بینی کرد و گفت: از ۱۵ آذر ماه فشار آب به ۲۰ تا ۲۵درصد وضع موجود میرسد، که تشکیل کمیته پنج نفره برای حل مشکلات بحران آب از اقدامات سودمندی بوده که انجام شده و نتایج بسیار مثبتی داشته است.
زرگرپور به مستمر بودن جریان آب در بستر زاینده رود اشاره کرده و گفته بود: آبی که هماکنون در زاینده رود جریان دارد حاصل رها شدن آب با سرعت ۹۰ تا ۱۰۰ متر مکعب بر ثانیه است که البته این جریان بعد از ۱۵ آذر ماه کاهش مییابد و بعد از این زمان فشار آب به ۲۰ تا ۲۵ درصد وضع موجود میرسد و ما شاهد یک جریان حداقلی در بستر رودخانه هستیم.
اکنون اما جریان آب به کمترین میزان خودش رسیده است. هرچند که در بخشی از رودخانه در شهر اصفهان، آب وجود دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر